Gott sjálfstraust hjá þér......eða sjálfsumhyggja?

 

Undanfarnir áratugir; Brian Tracy....keys to success...ten ways to be successful...how to master your perfection...seven steps to build your selfesteem......svona endalaus námskeið og bækur um hvað það sé nauðsynlegt að vera með sterkt og gott sjálfstraust til að ná árangri, hamingju og bara höndla allt sem lífið dembir yfir mann. Þessi stefna ól af sér samkeppni og hörku því enginn vill alveg viðurkenna að vera með lítið sjálfstraust og verða undir. Hamingjan fólst í að vera með allt á tæru, styrkja veikleika sína, bústa upp styrkleikana, ná árangri, skara framúr. Æ, þetta þarna eilífa "þú veður aldrei nóg".

 

Síðustu misseri hefur sálfræðin smátt og smátt opnað augun fyrir því að sterkt sjálfstraust er ekki lykillinn að góðri andlegri heilsu.  Og stundum þvert á móti. Rannsóknir á samhengi sjálfstrausts og geðheilsu hafa verið að sýna fram á að fólk getur hæglega lent í hinum ýmsu gildrum ef það vinnur að því að ná og viðhalda háu sjálfstrausti;  Gildrurnar geta verið alvarlegar; Narcissismi, siðblinda, sjúkleg sjálfhverfa, "sjálfs-réttlætt" reiði, fordómar, manngreiningarálit o. fl..

Sjálfsumhyggja, eða "self-compassion" er líklega það sem skilar mestri ánægju og hamingju. Það hefur komið í ljós að fólk með heilbrigt og ástríkt viðhorf gagnvart sjálfu sér höndlar mótlæti ekkert síður en fólk með hátt sjálfstraust.  Setur sig ekki á einhvern ímyndaðan stall.  Enda hefur fólk með ríka sjálfsumhyggju litla þörf fyrir að bera sig í sífellu saman við aðra til að finna virði sitt, er sátt við sig með kostum og göllum. Sjálfsumhyggja eykur samkennd þannig að fólk getur sett sig í spor annara án þess koma með endalaus óbeðin ráð um hvernig viðkomandi skuli nú taka á sínum málum. 

Einfalt dæmi til útskýringar: Við þekkjum flest að hafa gengið fram á heimilislausan einstakling sitjandi á fjölfarinni götu að falast eftir peningum.  Viðbrögðin eru ólík efir því hvort "þú" ert drifinn áfram af þörfinni fyrir sterkt sjálfstraust eða býrð yfir sjálfsumhyggju:

1.Sá fyrri hugsar hratt t.d. "af hverju finnur hann sér ekki bara vinnu? Þetta er ábyggilega róni? Hann eyðir þessu nú bara í bjór eða sígarettur"....os.frv. Vill losna við að sjá þetta og finnst þetta trufla tilveruna sína fullkomnu.  Mögulega lendir smá klink í baukinn, en það er meira til að friða samviskuna

2. Sá seinni sér manneskju sem hefur ekki fengið sömu tækifærin eða hefur orðið fyrir einhverju í lífinu svo hann gat ekki nýtt tækifærin.  Hugsar mögulega hvernig betlarinn hreinlega komist í gegnum daginn svona illa farinn og brotinn að þurfa að sitja og biðja um stuðning. Finnur til af því betlarinn vill ekki vera þarna; hann er bara að reyna að þrauka. Hvort það detti peningur í baukinn er ekki endilega aðalmálið, heldur er það þessi samkennd og skilningur á að við erum öll jafn dýrmæt sem er aðalatriðið. 

 

Samkenndin opnar hjartað og eykur skilning á mannlegum ófullkomnleika. Við gerum öll fullt af mistökum og tökum "rangar" ákvarðanir. En þar sem lífið er flæði, þá megum við skipta um skoðun og taka nýjar ákvarðanir. Þessi tilfinning, að geta fundið til og séð sjónarhorn annara vekur upp vellíðan í gegnum um flæði hormóna sem hjálpa síðan okkur líkamlega til að vera hraustari.  Þetta er jákvæður vítahringur sem skilar okkur andlegu og líkamlegu heilbrigði, og þannig gerum við heiminn betri.

 

Við erum öll svo fullkomnlega ófullkomin....

 

 

 

Andskotinn; þarf ég að gera allt?!

 

Þeir eru margir þroskaþjófarnir sem koma inn í líf okkar. Fólk er stjórnsamt og reynir að yfirfæra ótta sinn yfir á allt og alla í kringum sig með því að taka af okkur þann nauðsynlega þroska að leyfa okkur að taka ákvarðanir fyrir okkur sjálf.  Mamma og pabbi....voða oft erfitt að sleppa yfirráðum af ungunum; systkyni sem vita betur; makar.....þori varla að fara þangað sko.  Endalausir sjálfskipaðir ráðgjafar sem vita hvað okkur er fyrir bestu.  

Sum okkar eru reyndar það lánsöm að eiga styðjandi og uppörvandi fyrirmyndir sem leyfa okkur að reka okkur á og hrasa. Hjálpa okkur svo skilyrðislaust að standa upp og læra af því sem miður fór.  Þó eru það fleiri sem læra bara að skammast sín og að fela mistökin, jafnvel ljúga eða koma sökinni hreinlega á aðra.  Allt til að líta úr fyrir að vera alveg með þetta á hreinu. Á endanum þorum við varla að hlusta á né treysta eigin innsæi og leitum stöðugt til annara með okkar eigið líf. Eins og aðrir viti eitthvað betur hvað okkur sjálfum sé fyrir bestu.

Vá hvað þetta er sorglegt!  Það er nefnilega þannig, að þegar við verðum fullorðin þurfum við að gera allt sjálf. Allt...þá meina ég að taka ábyrgð á okkur. Þessi ábyrgð nær yfir heisufarið, samskipti, samábyrgð, skuldbindingar, heiðarleika, virðingu (fyrir fólki og umhverfi), traust....  Við bara getum ekki ætlast til að fá að vera börn að hluta sem svo aðrir eiga að sjá um að uppfylla þarfir fyrir.  Held nefnilega að hver og einn hafi alveg nóg með sjálfan sig og nenni ekki alveg að setja sig nægilega inn í líf annara til að geta verið besti ráðgjafinn.

Þetta er ekkert skammarblogg. Alls ekki. Ég nenni oft ekki að vera fullorðin og taka ákvarðanir og borga reikninga og bera ábyrgð og standa við skuldbindingar. En það bara er ég sjálf sem tók þessi verkefni að mér sem ég lifi og hrærist í og ef ég nenni ekki....þá líklega verð ég að fækka þessum verkefnum...

 

Já ég þarf að gera allt...sem ég vel inn í mitt líf.....