Hvernig "dópar" þú ?

Dópamín.  Okkar eigin náttúrulega örvunarefni.  Getur þróast í að verða fíkniefni....

Þegar við mannkynið bjuggum í því náttúrulega umhverfi sem líkaminn okkar er enn sniðinn að, þá var hlutverk dópamíns mjög skýrt;  það hvatti okkur til verka svo við myndum lifa af.   Þessi verk voru ekki mörg:  barneignir, drepa til matar, sleppa undan hættum. Og þá leið okkur skrambi vel með dagsverkið.  Allt hlutir sem við erum enn að sinna til að lifa af.

En í dag er ekkert endilega svo erfitt að redda ofangreindum hlutum í vestrænu samfélagsformi okkar. Við skreppum út í búð til að ná í mat, við eignumst börn bara af því að það gera flestir (þurfum ekki vinnandi hendur lengur) og óvininn losnum við hæglega við með því að loka á eftir okkur útidyrahurðinni.  (Þetta er ekki alhæfing, heldur á þetta almennt við).  Þess vegna hækkar magn dópamíns í heila okkar ekkert sérstaklega við þessar hversdagslegu athafnir.  Við erum búin að einfalda og auðvelda okkur það allra helsta með tækjum og tólum og því teljum við flest dagsverkin okkar frekar hvunnsdaglegar skyldur.  Ekkert spennó við það.

En þá líður okkur bara ekki alveg nógu vel.  Það vantar spennu og örvun og umbun til að koma dópamínframleiðslunni af stað.  Og þá byrjar leitin:  Kaupa eitthvað, fara eitthvað, hlaupa eitthvað, keppa eitthvað, verða eitthvað......  Að sjálfsögðu eigum við að gera eitt og annað til að auka þroska og heilbrigði, en þegar við virðumst þurfa að fara hraðar og meira, þá er spurning um hvort við séum farin að verða háð okkar eigin dópi.  Þegar svo dópamínið virkar ekki lengur, víman rennur af okkur, þá verðum við "flöt" og byrjum aftur að finna eitthvað annað til að fá næsta "skammt".

Afleiðingarnar geta svo orðið alvarlegar ef við missum stjórnina.  Hegðunin sem í upphafi gaf okkur vellíðan getur hæglega snúist í andhverfu sína og valdið depurð, skaða líkamlega heilsu og kostað okkur fjölskylduna og stórar fúlgur fjár.  

Við þessi skrif er mér hugsað til viðtals í sjónvarpinu á dögunum við eina af nunnunum í Karmelklaustrinu í Hafnarfirði.  Hún ljómaði þegar hún lýsti daglegu lífi þeirra systra sem snérist um bænir, hulgeiðslu, almenn heimilisstörf, samveru og skýra verkaskiptingu.  Ekki einu sinni fara þær frjálst út um hvippinn og hvappinn, heldur dvelja öllum stundum innan girðingar klaustursins.  Æðruleysið og kærleikurinn lýsti af henni.  Það virðist því sem þessi kona hafi fundið innra með sér þann styrk sem við virðumst aldrei ná að upplifa fyrir utan okkur; sanna ró og hamingju.

 

Það er væntalega nokkuð til í sögninni "leitið ekki langt yfir skammt" og "allt er best í hófi".......