Hvað á ég að gera; hann/hún var að greinast með þunglyndi og kvíða?!

Það er erfitt að vera aðstandandi þunglyndis og/eða kvíðasjúklings.  Persónuleikabreytingar sem erfitt er að átta sig á, enda gerast þær hægt og rólega í flestum tilfellum.  Aðstandandinn uppgötvar einn daginn að fyrir framan hann stendur allt annar einstaklingur er hann þekkti.  Þetta er ruglandi, íþyngjandi, vekur upp óvissu, óöryggi og jafnvel ótta.  Og ekki síst spurninguna: "Hvað á ég eiginlega að gera?" 

Við búum öll yfir aðlögunarhæfni, svo við getum höndlað breytingar í lífi okkar, bæði jákvæðar og neikvæðar.  Þessu má líkja við, að á okkur sé n.k. streitutakki, sem reglulega er ýtt inn og við þurfum þá að finna leiðir til að losa hann aftur á sinn stað svo streitan hverfi og þannig aðlagast breytingunum.  En við erum svo óendanlega ólík, allt eftir erfðum, uppeldi og aðstæðum og því er ekki endilega samhljómur okkar á milli hvað kemur þessum streitutakka á hreyfingu.  

Það vill því miður oft gleymast að kenna okkur nægjanlegt læsi á eigin tilfinningar til að við finnum út úr því hvað myndar eða losar okkur við streitu.  Þá gerist það, að "takkinn fer aldrei almennilega til baka" og þannig þarf sífellt minna og minna áreiti til að koma okkur í vanlíðunar- og togstreytuástand.  Ef við gætum okkar ekki, þá endar þetta með þunglyndi og/eða kvíða.  Og þá er hætta á ferðum.  Ef við leitum ekki hjálpar eða stöldrum ekki við til að leita leiða úr þessu ástandi, þá endar það með að verða svo hamlandi, að okkur verður ekki sjálfrátt.  Þá kemur sér vel að eiga einhvern góðan að sem getur gripið okkur í fallinu.

Hvað á að gera?  Í mínum huga er mikilvægast af öllu þegar ástandið er orðið alvarlegt, að vera hreinskilinn og viðurkenna að vandinn er til staðar.  Ekki velta sér upp úr því hvað gerðist eða af hverju; staðreyndin er bara sú að viðkomandi líður illa.  Forsögunni verður ekki breytt, en augljóslega eru aðstæðurnar ekki að hjálpa, svo þeim þarf smátt og smátt að breyta.  En einstaklingur í geðdeyfð hefur ekkert frumkvæði til þess, enga orku, jafnvel enga von í brjósti, enda ráðvilltur í vanlíðan sinni. 

 

Mig langar að deila með ykkur ráðleggingum, sem ég tel farsælar fyrir aðstandendur:

• Leitaðu strax hjálpar fagfólks, viðkomandi treystir sér jafnvel ekki til þess sjálfur.
• Sjáðu til þess að viðkomandi fari í stutta göngu eða sund reglulega og helst á sama tíma. Enga stórsigra, bara spurning um ferskt loft og að sjá eitthvað annað en veggi heimilisins.
• Ekki kryfja málið með vikomandi, heldur hjálpaðu að finna smávægileg verkefni sem taka hugann frá vanlíðaninni.  
• EKKI GERA HEIMILIÐ AÐ MEÐFERÐARSTOFNUN!  Heimilið á að vera griðastaður þar sem viðkomandi þarf að vera laus við samviskubit yfir ástandi sínu.  Á heimilinu þarf að vera skjól.  
• Hlífðu viðkomandi við miklu áreiti.  Það getur verið erfitt að taka þátt í einföldum samræðum.  Hlutir sem áður reyndust einfaldir og sjálfsagðir verða óyfirstíganlegir, eins og matarinnkaup, heimilisstörf, svo ég tali nú ekki um ábyrgð á barnauppeldi.
• Styðja þarf viðkomandi í því að fara á fætur, þrífa sig og borða, en alls ekki með hneykslunar eða ávítunartón.  Það er bara til að brjóta niður laskaða sjálfsmynd. 

Það eru til margar leiðir upp úr þunglyndi, því við erum svo ólík.  Því þarf hver og einn að njóta stuðnings og leiðsagnar einhvers sem þekkir áhugasvið hans og persónuleika.  Það er ekki hægt að ætlast til þess að fagfólk, sem sinnir fjölda sjúklinga geti gefið persónulega meðferð án aðstoðar nánustu aðstandenda. Þetta reynir mikið á stuðningsaðilann og hætt er við að hann sjálfur verði týndur, þreyttur og finni fyrir uppgjöf.  Ekki hika við að ræða við þá sem sinna hinum sjúka, bæði til að fá leiðsögn og eins til að létta á eigin áhyggjum og vanlíðan.

 

En fyrst og fremst krefst batinn þolinmæði, umburðarlyndi og hreinskilni.........bæði til handa hinum veika og þeim sem að honum standa....

 

 

 

 

 

 

 

Athugasemdir

[Jón Þórhallsson, 18.7.2013 kl. 15:16]

Skref í rétta átt=> Að beina huganum að einhverju JÁKVÆÐU frekar en að hinu neikvæða.

http://thjodarskutan.blog.is/blog/thjodarskutan/entry/1279951/

[Sigríður Lárusdóttir, 18.7.2013 kl. 15:27]

Rétt er það Jón.  En þegar þunglyndið er orðið djúpt og vonleysið mikið er hægara sægt en gert að hugsa jákvætt.  Þunglyndur einstaklingur á jafnvel erfitt með að rifja upp jákvæðar minningar, sér ævina jafnvel sem samfellt strit og leiðindi.  Það er varla hægt að segja honum að hugsa jákvætt.  Því getur verið nauðsynlegt að gefa geðdeyfðarlyf til að koma á tilfinningarlegu jafnvægi svo hægt sé að hjálpa viðkomandi til að finna stryrkinn sinn aftur.

[Jón Þórhallsson, 18.7.2013 kl. 17:09]

Og reyna að velja sínar hugsanir

http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=Q08aQYYpZcM&NR=1

Ef að ég er eitthvað sorry yfir einhverju; þá hugsa ég hvað ég er heppinn að búa frekar á Íslandi frekar en í Sýrlandi og í slíkum löndum; þar sem allt er á heljar þröm alla daga.