Svefninn er besta meðalið....svefntruflanir geta rænt heilsunni.

Hópurinn fer stækkandi; fullorðnir sem börn eiga í vaxandi mæli við svefnvandamál að stríða.  Eftir að hafa tekið á móti ótal mörgum í þeim sporum ákvað ég að setja saman stuttar og auðlesnar upplýsingar svo auveldara sé að glöggva sig á í hverju vandinn er fólginn.  Ég mun birt þessar skrár eina í einu og vona að einhver hafi gagn af.

 

 

Svefnleysi  (Insomnia) – 1. Hluti.

 

Á hverjum tíma er talið að um 30-50% fólks eigi við svefnerfiðleika að stríða.  Það er ekkert óeðlilegt við að eiga eina og eina erfiða nótt, átök í dagsins önn geta tekið á.  Þegar truflaður svefn er orðinn að mynstri og viðkomandi vaknar sífellt þreyttur, þá er ástandið orðið alvarlegt og fer að hafa áhrif á frammistöðu og lífgæði.  Algengustu birtingarmyndir svefntruflana eru :

1.       Viðkomandi á erfitt með að festa svefn, liggur og byltir sér fram á nótt.

2.       Viðkomandi  vaknar um miðja nótt af eðlilegum ástæðum, en getur ekki sofnað aftur.

3.       Viðkomandi vaknar undir morgunn og nær ekki að ljúka æskilegum svefntíma.

 

Einkenni svefnleysis.

 Afleiðingarnar eru misalvarlegar eftir því hve lengi erfiðleikarnir standa yfir, en þær helstu eru:

·         Minnkuð afköst í verkefnum dagsins.

·         Minnkuð viðbragðsgeta s.s. við akstur eða strjórnun tækja og véla.

·         Auknar skapsveiflur; pirringur, reiðiköst, viðkvæmni.

·         Geðræn vandamál  s.s. þugnlyndi og kvíði.

·         Ofþyngd.

·         Skert ónæmiskerfi.

·         Aukin hætta á langvarandi sjúkdómum s.s. háþrýstingi, hjartasjúkdómum og sykursýki.

Oft er miðað við að ef meira en 30 mínútur líða þar til viðkomandi sofnar, þá þarf að bregðast við, breyta svefnvenjum eða jafnvel leita aðstoðar sérfærðinga.

 

Orsakir.

Til að hægt sé að laga svefninn þarf að skoða hvaðan orsökin kemur.  Svefn erákveðið hugarástand, þar sem breyting verður á tíðni heilabylgna og því þarf oft lítið til að trufla heilbrigðan svefn.  Margir þættir í daglegu lífi geta haft afdrifarík áhrif þar á.  Helstu þættir eru:

·         Streita.  Áhyggjur og hugsanir tengdar vinnu, skóla, heilsu eða fjölskyldu halda huganum virkum og hindra eðlilegt svefnferli.  Áföll eins og vinnumissir, ástvinamissir, skilnaður eða veikindi geta truflað þetta ferli.

·         Kvíði.  Bæði hversdagslegur kvíði fyrir komandi atburðum og einnig alvarlegri kvíðaraskanir koma í veg fyrir heilbrigðan svefn.

·         Þunglyndi. Ójafnvægi í efnasamsetningu í heila- og mænuvökva getur valdið alvarlegum svefntruflunum þannig að svefn getur orðið óeðlilega mikill .  Eins er algengt að þunglyndur einstaklingur festist í hugsunum um ástand sitt sem þá veldur kvíða þannig að svefninn verður skertur og lélegur.

·         Lyf.  Ýmis lyf geta haft þá aukaverkun að trufla svefn s.s. geðdeyfðarlyf, hjartalyf, ofnæmislyf, örvandi lyf, sterar.

·         Koffín , nikótín , alcohol hafa ýmist bein örvandi áhrif eða að niðurbrotsefni þeirra eru örvandi.  Þó alcohol hafi slævandi áhrif og hjálpi jafnvel til við að sofna, þá hafa niðurbrotsefni þess örvandi áhrif og koma í veg fyrir djúpan svefn. 

·         Sjúkdómar.  Stöðugir verkir, öndunarfærasjúkdómar, þvagfærasjúkdómar, gigt, hjartasjúkdómar, bakflæði, skjaldkirtilsskjúkdómar eru nokkur dæmi, þar sem erfitt getur verið að ná fullum og nærandi svefni.  Þá er mikilvægt að leita sér aðstoðar til að ná sem bestum svefngæðum miðað við aðstæður.

·         Matarinntaka seint á kvöldin getur truflað svefn , þó getur verið gott að borða eitthvað létt til að koma í veg fyrir að hungurverkir trufli svefninn. Þungmeltur matur getur valdið bakflæði, þungum hjartslætti og óþægindum við að liggja.

·         Lélegar svefnvenjur .  Mikilvægt er fyrir hugann að rútínan sé nokkurn veginn sú sama, því þannig stillir hann sig smátt og smátt inn á að hægja á fyrir svefninn.  Fara á sama tíma að sofa, framkvæma sömu athafnir og virða svefnrýmið, sem ætti helst bara að vera fyrir svefn og nánd.

 

Spuningar til að átta sig á svefnvandanum:

(ath. þegar spurt er um hve lengi, er ekki átt við mínútur heldur skal svara stuttan, meðallangan eða langan tíma)

1.       Hversu oft áttu erfitt með svefn og hvenær hófst vandinn?

2.       Hver lengi ertu að sofna?

3.       Hversu oft vaknar þú á nóttunni og hve lengi ertu að sofna aftur?

4.       Hvernær ferðu að sofa og á fætur? Er tíminn annar um helgar og í fríum?

5.       Hve margar klukkustundir sefur þú á nóttu?

6.       Hrýtur þú eða vaknar við að eiga erfitt með öndun?

7.       Finnur þú fyrir dagþreytu?

8.       Finnur þú fyrir verkjum sem hindra svefn?

9.       Ert þú með sjúkdóm sem truflar svefn?

10.   Áttu það til að dotta þegar þú situr kyrr eða ert að keyra?

11.   Leggur þú þig á daginn? Hve lengi?

12.   Hver er rútinan þín fyrir svefn?

13.   Hvernig eru svefnaðstæður þínar?

14.   Hvað borðar þú eða drekkur á kvöldin?

15.   Notar þú tóbak eða áfengi á kvöldin?

16.   Tekur þú lyf fyrir svefninn?

17.   Hefur þú lent í eða ert að upplifa streituvaldandi aðstæður?

18.   Notar þú eða hefur notða svefnlyf?

19.   Hvernig eru vinnuaðstæður þínar?

20.   Stundar þú reglulega hreyfingu? Nýtur þú þess?

21.   Hefur þú áhgyggjur að því hvort þú sofnir eða náir að sofa nóttina í gegn?

22.   Eiga fleiri í fjölskyldunni við svefnerfiðleika að stríða?

23.   Hefur þú ferðast nýlega?

24.   Tekur þú einhver lyf reglulega?

Mikilvægt er að svara þessum spurningum sem nákvæmast og með hreinskilni til að átta sig á vandanum.

 

Svefnleysi (Insomnia) -1. hluti

Hvað gerist í svefni? – 2. hluti

Meðferð við svefntruflunum – 3. hluti

Sjálfdáleiðsla við svefntruflunum - 4. hluti (kemur síðar)

 

Sjá nánar: https://www.facebook.com/pages/Inns%C3%BDn-D%C3%A1lei%C3%B0sla-Hypnotherapy/230988437018027?ref=tn_tnmn