Skammastu þín?

Þegar þú skammast þín, beinist sú tilfinning inn á við, þú dregur þig saman í skel, tapar í augnablikinu sjálfsvirðingunni, ferð í vörn og annað hvort dregur þig í hlé sem sært dýr eða reynir gagnárás til að fela skömmina.  Við höfum öll upplifað hvoru tveggja.

Hvar lærðir þú að skammast þín?   Langflest okkar lærðum það af fólkinu sem við treystum mest og best; uppalendum okkar, sem af bestu getu reyndu að ala okkur upp til manns.  Þau vissu ekki betur eða gátu ekki betur.  Þeim var líka kennt að skammast sín. 

En tilgangslausari tilfinningu get ég ekki ímyndað mér!  Skömm gerir ekkert annað að draga úr áræðni og frumkvæði, skerðir sjálfstraustið og sáir djúpum fræjum efa á eigin getu.  Það mætti eflaust færa rök fyrir því að skömm komi í veg fyrir að við göngum á rétt annara eða fremjum glæpi.  En ég get ekki séð að það hafi virkað hingað til.  Siðferði verður ekki kennt í gegnum ásakanir og skammir; þvert á móti dregur skömmusttilfinning einstaklinginn niður siðferðislega, veikir stöðu hans í mannlegum samanburði og dregur þannig úr siðferðisþrótti.

Í stað þess að skamma, hvernig væri að styðja?  Veitum leiðsögn, miðlum því sem gagnast, en fyrst og fremst gefum hvort öðru svigrúm til að læra hvað virkar best fyrir hvern og einn.  

Hvert og eitt okkar er perla sem þarf að fá að komast úr skelinni og skína ........